Landgoed Middachten

De hier gerapporteerde uitkomsten van die DuMo-analyse leveren de gevraagde informatie en geven richting aan keuzes voor de uitvoering van daadwerkelijke energiebesparingsplannen. Zij leveren informatie ten behoeve van duurzamer en energiezuiniger beheer en exploitatie van het gebouw, conform de ambitie van de eigenaar. Anderzijds zijn uit de waarnemingen en voorgestelde maatregelen voor Middachten lessen te trekken voor het beheer van andere buitenplaatsen en monumentale gebouwen. Met dat laatste wordt de wens van de provincie Gelderland ingelost om aan de hand van concrete projecten te tonen op welke wijze verduurzaming en energiebesparing bij monumenten is te realiseren. In die zin fungeert dit onderzoek tevens als voorbereiding van een praktisch pilotproject. In hoofdstuk 3 en verder komen de analyse en voorgestelde maatregelen volgens DuMo aan bod. Eerst volgt een korte schets van de bouw- en gebruiksgeschiedenis van het oostelijke bouwhuis en zijn bouwkundige context, gevolgd door de waargenomen huidige situatie op duurzaamheidsgebied.

Overzicht van het oostelijke bouwhuis van Middachten vanuit het zuidoosten. Het onderste muurgedeelte is na de oorspronkelijke bouw van een zestal contreforten voorzien omwille van de stabiliteit en de grondkerende functie ervan. Rechts de muur van de wasplaats die aan de noordzijde tussen het bouwhuis en de garage uit 1920 is gesitueerd. Opname 250412.

Overzicht van het oostelijke bouwhuis van Middachten vanuit het oosten. Rechts van de muur van de wasplaats de garage uit 1920. De garage heeft aan de zuidkant een plat dak dat aan de noordkant wordt afgesloten door de hier zichtbare pannengedekte lessenaarsdaken. Opname 250412.

Beknopte bouwhistorie

Het kasteelcomplex Middachten is in hoofdzaak het product van een ingrijpende verbouwing onder Godard van Reede-Ginkel (1644-1703), generaal in dienst van koning-stadhouder Willem III. Van Reede liet het middeleeuwse kasteel, dat in bezit was van zijn vrouw Ursula van Raesfelt, in de periode 1693-'98 moderniseren naar ontwerp van stadhouderlijk architect Jacob Roman en naar bouwkundige plannen en decoratievoorstellen van architect Steven Vennecool. Beide architecten waren Amsterdammers. Ook de aannemer Hendrick Schut - die eerder voor Van Reede's ouders kasteel Amerongen herbouwde - was uit Amsterdam afkomstig, van waaruit ook het meeste bouw- en afwerkingsmateriaal werd aangevoerd.

Op het voorterrein ten noorden van het kasteel werden de bestaande gebouwen opnieuw in gebruik genomen. Aan de oostkant was dat het huidige door de eigenaar bewoonde bouwhuis, dat blijkens de in de westgevel opgenomen memoriesteen in 1579 is opgericht. Ten noorden hiervan is een kleine verharde binnenplaats gevolgd door een in 1920 gebouwde garage voor meerdere auto's.

Aan de westkant van het voorterrein treffen we het lange stalgebouw, dat in oorsprong uit ca. 1650 stamt, maar waaraan in de achttiende eeuw en later verbouwingen plaatsvonden. Van dit stalgebouw is het zuidwestelijk deel ingericht tot een drietal recreatiewoningen. De vroegere tuigkamer in de uiterste zuidhoek van het gebouw bleef uitgezonderd van verbouwing en behield zijn oorspronkelijke functie en gedaante.

Het oostelijke bouwhuis van Middachten staat in het monumentenregister onder het in de kop vermelde monumentnummer geregistreerd. Het meet circa 30x15 meter; de nok ligt op 14 meter boven het voorplein. De formele plaatsing op de monumentenlijst vindt grond in de volgende z.g. 'Redengevende Omschrijving'.